مردم کولی در گرجستان
مولف: گیورگی سُوردیا
تاریخچه جامعه کولی ها در گرجستان، زندگی روزمره آنها، روابط با سایر اقوام و مشکلاتی که با آن روبرو هستند یکی از موضوعاتی است که کمتر مورد مطالعه تاریخ قومی گرجستان قرار گرفته است. برخلاف کشورهای اروپایی که حمایت از حقوق کولیها و ارتقای ادغام آنها در جامعه دارای ویژگی سیستمتیک است، در گرجستان، ارائه فرصت‌هایی برابر به کولیها و حمایت از حقوق آنها تنها در مرحله ابتدایی قرار دارد. دلیل اصلی آن، نقصان اطلاعات در مورد کولی ها و زندگی آنها، چه در جامعه و چه در محافل رسمی است.
اولین مطالعه سیستماتیک و جامع نسبت به کولی ها در گرجستان توسط مرکز اروپایی مسائل اقلیت ها در سال 2007 انجام شد که نتایج این مطالعه بعدا منتشر شد. این مقاله تاریخچه مهاجرت کولی ها به گرجستان، مکان های اسکان، داده های جمعیتی، ساختار اجتماعی جامعه، مشکلات اقتصادی، اجتماعی و غیره را ارائه می دهد.
در نتیجه این مطالعه، مشکلات اصلی زیر شناسایی شد: فقر شدید، بیکاری، دسترسی محدود به آموزش و مراقبت های بهداشتی، انزوا از جمعیت اصلی کشور، فقدان مستندات و غیره. پس از این مطالعه، مرکز اروپایی مسائل اقلیت ها به مطالعه جامعه کولی ها ادامه داد که هدف آن از یک سو فهرستنویسی جمعیتی کامل کولی ها، مطالعه عمیق تر مشکلات و ارزیابی نیازهای آنها، به دست آوردن اطلاعات اضافی در مورد ویژگی های قومی-فرهنگی جامعه بود و از سوی دیگر، از طریق تدوین یک پرسشنامه ویژه با مستندسازی مشکلات اجتماعی کولی ها به دست آوردن اطلاعات دقیقی در مورد ثبت نام اعضای جامعه کولی ها محل سکونت آنها، تعداد شناسنامه کودکان، اشتغال نوجوانان و تعداد کودکان ثبت نام شده در مدرسه.
مطالعات در نیمه دوم سال 2008 و در آغاز سال 2009 انجام شد. علاوه بر اطلاعات ارائه شده در کارنامه شماره 39 مرکز اروپایی مسائل اقلیت ها، این مطالعه تعدادی یافته جدید در رابطه با جمعیت شناسی و وضعیت جامعه کولی ها را مستند می کند. با انتشار این داده ها و اطلاعات، امیدواریم انگیزه ای به مقامات گرجستان و بخش مدنی برای رسیدگی به مشکلات حاد کولی ها بدهیم.
منطقه سکونت و داده های جمعیت شناسی کولی ها
یکی از موضوعاتی که به مشکلات جامعۀ کولی در همه جای جهان دامن زده، مسایل مربوط به جمعیت‌شناسی آنها است. کولی ها با جمعیتی حدود 1000 نفر در گرجستان زندگی می کنند. این تعداد شامل سکونتگاه های مولداوی ها می شود که در تفلیس و در نزدیکی پل چاوچاوادزه در کوتایسی زندگی می کنند و همان شیوه زندگی کولی ها را دارند (به پانوشت های 5 و 6 مراجعه کنید). کولی های ساکن آبخازیا جزو این 1000 نفر نیستند.
مهاجرت کولیها به گرجستان در پایان قرن نوزدهم آغاز شد و این روند در دوره شوروی، در دهه‌های 1930-1970، با سرعتی ویژه ای و عمدتاً از روسیه و اوکراین انجام شد. امروزه، کولی ها در گرجستان در گروه های کوچک، هم در شرق و هم در غرب گرجستان اسکان داده می شوند، از جمله:
تفلیس، منطقه سامْگُری
سکونتگاهی متراکم در نزدیکی بازار ناوْتلوغی که 17 خانواده کولی (196 نفر) در آن ساکن هستند. اکثریت قریب به اتفاق کولی‌های منطقه سامْگُری در خانه‌های اجاره‌ای زندگی می‌کنند، از طریق دستفروشی در بازارهای "ناوْتلوغی" و "لیلو" امرار معاش می‌کنند، تعداد کمی از آنها گداوار خواهش می کنند. کولی ها در منطقه سامْگُری نسبتاً تازه ساکن هستند، به ویژه، آنها در اواخر دهه 1980 از شهر کوتایسی، جایی که هنوز ثبت نام شده اند و محل اقامت دائمی دارند، به تفلیس نقل مکن کردند. خود کولی ها شرایط سخت اقتصادی کوتایسی را دلیل مهاجرت خود از کوتایسی به تفلیس عنوان می کنند. با وجود تغییر محل سکونت، آنها روابط خود را با کوتای از دست نداده اند، روابط تجاری دارند و اغلب به دیدار اقوام خود می روند.
کوتایسی، منطقه آوانگاردی
در دوره اتحاد جماهیر شوروی، سکونتگاه کولی ها در کوتایسی یکی از پرشمارترین بود، آنها در سراسر شهر پراکنده بودند، اگرچه اخیراً تعداد آنها به میزان قابل توجهی کاهش یافته است که ناشی از مهاجرت خارجی عمدتاً به سمت روسیه و مهاجرت یک گروه به تفلیس، منطقه سامگُری است. در حال حاضر کولی های به تعداد شش خانواده (42 نفر)، ساکن کوتایسی در دو محله کوچک منطقه آوانگاردی می باشد. یکی از این دو محله شامل خانه های خصوصی در ابتدای حاشیه منطقه آوانگاردی است که دو خانواده کولی در آن زندگی می کنند، محله دیگری در بخش مرکزی منطقه یک ساختمان 9 طبقه ای است که تنها چهار خانواده کولی در آن زندگی میکند. ساکنان خانه‌های شخصی شیوه زندگی سنتی کولی ها را حفظ کرده اند، که از لباس و پوشش آنها مشخض می شود، در حالی که کولی هایی که در ساختمان 9 طبقه ای زندگی می‌کنند به دلیل تأثیر شهرنشینی از سایر ساکنان متمایز نیستند.
کُبولِتی، منطقه گیلائوری
مانند سکونتگاه کولی های سامگُری، سکونتگاه کولیها در شهر کوبولتی یکی از پرشمارترین های در گرجستان است و شامل 17 خانواده (87 نفر) است. آنها در منطقه گیلائوری شهر کبولتی، نزدیک مرکز شهر، در شرق خط راه آهن در خانه های خصوصی پراکنده شده در سراسر منطقه، زندگی می کنند. برخلاف سایر سکونتگاه ها، شرایط زندگی در این منطقه نسبتاً بهتر است، برق و آب مداوم دارند. آنها به دستفروشی می پردازند، محصولات مختلفی تولید می کنند که سپس می فروشند. برخی از آنها راننده یا ماهیگیر و غیره هستند.
باتومی، خیابان بِسیکی
یک گروه بسیار کوچک از کولی ها - سه خانواده (14 نفر) در باتومی به سر می برند. آنها اهل کوتایسی هستند و در شهر باتومی در خیابان بِسیکی در خانه های اجاره ای زندگی می کنند. به گفته خود آنها به طور موقت در باتومی زندگی می کنند. بیشتر آنها تکدی‌گری می کنند.
شهرستان دِدوپلیسْتسقارو، روستای لِنینوفکا
تعداد نسبتا زیادی از کولی های، 11 خانواده، در مجموع 73 نفر، در اینجا زندگی می کنند. علاوه بر کولی ها، روس ها (6 خانواده) و گرجی ها (2 خانواده) در روستا لِنینوفکا زندگی می کنند. کولی های در لِنینوفکا خانه های خصوصی و مزرعه ها برای فعالیت های کشاورزی دارند. روستا با برق دائما تامین می شود. آب لوله کشی و فاضلاب وجود ندارد، آب از چندین چاه در مرکز روستا گرفته می شود. علیرغم وجود شرایط کشاورزی، ویژگی این روستا فقر است. بیشتر جمعیت بیکار هستند، بخشی به دستفروشی مشغول هستند، عمدتاً در ددوپلیستسکارو، و همچنین در بازار لیلو و نزدیک ایستگاه راه آهن تفلیس. برجی از آنها تکدی‌گری می کنند.
شهرستان گاردابانی، روستای گاچیانی
گاچیانی یک سکونتگاه کوچک، اما نسبتاً متراکم و شلوغ است. 16 خانواده کولی،مجموعاً 122 نفر، در گاچیانی زندگی می کنند. ده خانوار کولی ها به طور فشرده دورتر از بخش اصلی روستا سکونت دارند و شش خانوار به صورت پراکنده در کنار جمعیت آذربایجانی زندگی می کنند. علیرغم اینکه کولیها در گاچیانی خانه های خصوصی دارند، شرایط زندگی بسیار بدتر از سکونتگاه های لنینوفکا یا سامگُری است. برخی از خانه ها محکم ساخته و برخی دیگر مانند انبار ساخته شده اند. آنها همچنین حیاط هایی در نزدیکی خانه های خود دارند، اگرچه برای فعالیت های کشاورزی مفید نیستند. این شهرک مشکل آب آشامیدنی نیز دارد. لوله آب 200 متر از شهرک فاصله دارد و باید از آنجا آب آشامیدنی بگیرند. برق روستا تامین می شود، اما با ولتاژ پایینی که برای کارکردن تلویزیون و یخچال کافی نیست. مردم عمدتاً در بازار لیلو و نزدیک ایستگاه راه آهن تفلیس از طریق دستفروشی و تکدی‌گری امرار معاش می کنند.
تفلیس، شهرک لیلو
این شهرک در نزدیکی فرودگاه تفلیس قرار دارد. 3 خانواده کولی در آنجا زندگی می کنند (31 نفر). دو خانواده در کنار هم زندگی می کنند و یکی از آنها کمی دورتر است. سکونتگاه کولی ها -شهرک لیلو، نسبتاً جدید است، حدود 10 سال پیش ظاهر شد. از سه خانواده ساکن در شهرک لیلو،یک خانواده از آبخازیا آواره شده اند، دومی از شهر کوتایسی و سومی از شهرستان متسختا نقل مکن کرده اند. محل سکونت دیگری نیز در شهرک لیلو وجود دارد - چادری که کولی های روستای لنینوفکا هر از گاهی برای مقاصد تجاری به آنجا می آیند و مدتی در آن می مانند. هر سه خانواده در خانه های کوچکی بدون ثبت نام یا مجوز رسمی زندگی می کنند. چندین شرکت صنعتی در نزدیکی محل سکونت آنها قرار دارند - یک کارخانه نوشابه سازی، کارخانه بازیافت آهن پاره و غیره که کولی ها در ازای انجام برخی کارها از مدیران این کارخانه ها مجوز زندگی دریافت کرده اند. اگر کارخانه ها تعطیل شوند، سرنوشت آینده کولی های ساکن اینجا نامشخص خواهد بود.
شهر تِلاوی
کولی‌های زیادی در شهرستان های تلاوی و گرجاآنی زندگی می‌کردند، هرچند اخیراً تعداد آنها کاهش یافته است. تعداد زیادی از کولی ها در روستای موکوزانی ساکن بودند اما در دهه 1990 و در دوره مدرن برخی از آنها به روستای لنینوفکا، برخی به گاچیان و برخی به امید یافتن شغل بهتر به روسیه رفتند. با توجه به روندهای مهاجرتی ذکر شده، سکونتگاه کولی ها در روستای موکوزانی شهرستان گورجاآنی که زمانی محل اصلی تجمع کولی ها در کاختی به شمار می رفت، به طور کامل تخلیه شد. آخرین خانواده کولی در دسامبر 2008 شهرک این روستا را ترک کرد. تا به امروز تعداد کمی از کولی ها در شهر تلاوی به سر می برند. سه خانواده کولی (24 نفر) در مجاورت بازار اصلی کشاورزی، در محوطه پمپ بنزین، در واگن های مخصوص زندگی می کنند. کولی ها در ازای برخی خدمات، حق استفاده موقت از این منطقه را از صاحبان پمپ بنزین دریافت کرده اند - چند نفر از آنها به عنوان نگهبان شب در پمپ بنزین کار می کنند. اما منبع اصلی درآمد کولی های مقیم تلاوی تکدی گری است.
منشاء، طایفه ها و ساختار اجتماعی
در نتیجه مصاحبه با خود کولی ها مشخص شد که کولی های ساکن گرجستان به دو شاخه مرتبط تقسیم بندی می شوند و از نظر سنت های فرهنگی و همچنین اعترافات مذهبی و ویژگی های زبانی با یکدیگر تفاوت دارند. کولی هایی که در گرجستان زندگی می کنند از واژه های Crimi (کریمه) و Vlakh (ولاک یا ولاخ) برای تعیین این دو شاخه استفاده می کنند. اصطلاح اول به کولیان مسلمانی اشاره دارد که از کریمه، جنوب اوکراین و جنوب روسیه مهاجرت کرده‌اند، در حالی که اصطلاح دوم به کولیان مسیحی اشاره دارد که عمدتاً از اوکراین و همچنین از روسیه مهاجرت کرده‌اند. تمام کولی‌های ساکن در شهر کوتایسی، منطقه سامگری (تفلیس)، شهرهای کُبولِتی و باتومی و همچنین یک خانواده ساکن در شهرک لیلو متعلق به شاخه کریمه هستند و تمام کولیان ساکن در روستاهای گاچیانی، لنینوفکا و شهر تِلاوی و همچنین دو خانواده ساکن شهرک لیلو متعلق به شاخه ولاک یا ولاخ هستند.
کولی های شاخه کریمه به طور سنتی مسلمان بودند، نام خانوادگی آنها در بیشتر موارد اسلامی ریشه ای بود. در نتیجه زندگی در گرجستان، اسلام به تدریج فراموش کردند، امروزه فقط تعداد کمی از مردم، اکثرا افراد مسن، دین اسلام را برای خود حفظ کرده اند. امروزه اکثر نماینده های شاخه کریمه مسیحی ارتدکس هستند، اگرچه از سطح بالایی از دینداری متمایز نیستند. استثناء کولی های ساکن شهر کُبولِتی هستند که اکثر آنها در 20 سال گذشته پیرو کلیسای انجیلی شده اند و در کلیساهای سردستی کوچک ساخته شده خدمات انجیلی انجام می دهند.
اعضای شاخه ولاخ با نام خانوادگی اوکراینی و یا روسی متمایز می شوند و مسیحیان ارتدوکس دیندار هستند. هر دو شاخه همدیگر را کولی می‌دانند، اگرچه به دلیل اختلافات بین آنها پیوندهای نزدیکی ندارند، به ندرت با یکدیگر ارتباط دارند. تفاوت های زبانی نیز مانع روابط نزدیک می شود. درست است که هر دو شاخه به زبان رومی صحبت می کنند، اما تفاوت بین گویش‌های آنها در برخی موارد آنقدر زیاد است که نمی توانند با هم دیگر ارتباط برقرار کنند. این دو شاخه به چندین طایفه یا جامعه قبیله ای کوچکتر تقسیم می شوند. شاخه کریمه به جامعه قبیله ای Choradaes، Petalidis، Jujukea، Bubuliades تقسیم می شود که هر چهار این قبیله در تمام شهرک های کولی های کریمه در گرجستان موجه هستیم. شاخه ولاخ در گاچیانی به به جامعه قبیله ای Butka، Plashun، Melenk، Mank و Temriuk تقسیم می شود. کولی های روستای لنینوفکا به طایفه زیر تقسیم می شوند: Harbuz، Nalikhach، Palenki، Mekoria. طایفه Kalash را می توان در لیلو و گاچیانی مشاهده یافت. لازم به ذکر است که هر یک از این قبیله ها ممکن است شامل چندین جامعه قبیله ای مختلف باشد. اعضای طایفه به عنوان خویشاوندان نزدیک تلقی می شوند، هر یک از اعضای جامعه در هر دو شاخه به خوبی از خاستگاه و منشا قبیله ای خود آگاه هستند، که ویژگی مهمی برای خودشناسی قومی-فرهنگی کولی ها است. ازدواج درون طایفه ای به طور سنتی ممنوع است.
شایان ذکر است که هر دو شاخه کریمه و ولاخ، با جوامع خویشاوندی خود در روسیه که به طور دوره ای از آنها بازدید می کنند، روابط دارند. به گفته خود کولی های گرجستان، در روسیه به آنها "کولی های گرجی" می گویند. کولی هایی که در روسیه زندگی می کنند از این نام برای تمایز آنها از سایر کولی ها استفاده می کنند.
جامعه کولی به طور سنتی با ساختار سلک و رهبری سلسله مراتبی مشخص می شد. رهبران جامعه، به اصطلاح بارون ها، وجود داشتند که از قدرت تزلزل ناپذیری در حل این یا آن موضوع بحث برانگیز یا تصمیم گیری های مهم برای جامعه برخوردار بودند. با گذشت زمان، ساختار سازمانی درونی جامعه دستخوش تغییراتی شد و به تدریج مفهوم حقوقی و اجتماعی باروُن نفوذ سابق خود را از دست داد. امروزه، بارون ها فقط به طور نمادین وجود دارند، اگرچه قدرت آنها برای تصمیم گیری های مهم به جای سایر اعضای جامعه کافی نیست. فروپاشی این نظام سنتی، اهمیت خانواده و تأثیر سرپرست خانواده را که اکنون تصمیم گیرنده اصلی به شمار می رود، آشکار کرد، هرچند نفوذ او فراتر از خانواده خودش نیست. او بر تربیت اخلاقی اعضای خانواده نظارت می کند، از تلاش برای ایجاد سنت های غیر قابل قبول و غیره جلوگیری می کند. یکی از وظایف سرپرست خانواده، مثلاً در شعبه ولاخ، عدم جواز ازدواج نامطلوب است. به ویژه، ازدواج اعضای شاخه ولاخ با مسلمانان، از جمله مسلمانان شاخه کریمه، به طور سنتی غیرقابل قبول است. ازدواج با گرجی ها و ارمنی ها نیز در خانواده ها مورد استقبال قرار نمی گیرد، اگرچه این ممنوعیت دیگر اعمال نمی شود، که در افزایش اخیر ازدواج های مختلط کولی-گرجی و کولی-ارمنی منعکس شده است. تصویری کاملاً متفاوت در شاخه کریمه است، جایی که ازدواج با سایر گروه های قومی و یا مذهبی توسط سنت های فرهنگی منع نشده است.
زبان و فرهنگ
زبان مادری مردم کولی در گرجستان گویش های کریمه و ولاخ زبان رومانی است. کولی‌های هر دو شاخه در سطح زبان مادری به زبان روسی صحبت می‌کنند که زبان ارتباط بین قبایل کریمه و ولاخ نیز می‌باشد. سطح تسلط به زبان گرجی در میان کولی ها بسیار بالا است، اگرچه از سطح مهارت زبان روسی پایین تر است. سطح مهارت زبان گرجی بستگی به محل زندگی آنها دارد. به عنوان مثال، کولی های ساکن در شهرهای کوتایسی و تفلیس به زبان گرجی کاملاً آشنا هستند خوب صحبت می کنند، علاوه بر این، در نتیجه ارتباط فعال با گرجی ها، لهجه ای از ویژگی های ساکنان این منطقه را بدارند. در شهر کُبولتی نیز وضعیت مشابه است، با این حال، بر خلاف کوتایسی، بخشی از کولی های کُبولتی قادر به خواندن و نوشتن به زبان گرجی نیستند. از نظر تسلط بر زبان گرجی، در جامعه کولی های شاخه ولاخ گرجستان شرقی وضعیت بسیار دشوارتر است. به عنوان مثال، در دو سکونتگاه اصلی کولی های شاخه ولاخ - گاچیانی و لنینوفکا - زبان گرجی، هرچند ناقص، تنها نسل جوان تسلت دارند. دلیل اصلی این امر دوی و انزوای این روستاها از مکان های گرجینشین است.
درست است، جامعه کولی گرجستان یکی از ویژگی های اصلی هویت ملی و فرهنگی خود - زبان را تقریباً کاملا حفظ کرده است، اما در مورد سایر سنت های کولی نمی توان چنین گفت. سبک سنتی پوشاک کولی ها به تدریج در حال فراموشی است، تزئینات زیبا و لباس های رنگارنگ زنانه کمیاب می شود، فرهنگ آواز و رقص کولی ها در حال فراموش شدن است. در زمان شوروی، جشن های خیابانی کولی ها اغلب در کوتایسی و کُبولتی برگزار می شد. در طول جشنواره، کل جامعه کولی در خیابان ها آهنگ ها و رقص های سنتی خود را اجرا می کردند. موزیکال بودن کولی های گرجستان تا به امروز حفظ شده است، تقریباً همه کولی ها، به ویژه در کُبولتی، دارای هنر نواختن آلات موسیقی مختلف هستند، اگرچه دیگر کنسرت ها و جشنواره های عمومی و خیابانی برگزار نمی کنند. مراسم عروسی کولی ها یک استثنا است که فرصت خوبی برای ارائه هنر سنتی آنها است. در عروسی اقوام نزدیک جمع می شوند؛ جشن عروسی چند روز طول می کشد که همراه با آهنگ ها و رقص های است. اما اخیراً سنت جدید - برگزرای جشن عروسی در رستوران به وجود آمد که در آینده از نظر حفظ فرهنگ سنتی کولی تأثیر منفی خواهد گذاشت.
دسترسی به آموزش
میزان حضور در مدارس در میان کولی ها بسیار پایین است که یکی از مهم ترین مشکلات جامعه کولی است. تعداد بسیار کمی از کودکان کولی در گرجستان به مدرسه می روند. سکونتگاه هایی (در لیلو، سامگوری، باتومی) وجود دارد که حتی یک کودک در آنها به مدرسه نمی رود. دلایل متعددی برای این امر وجود دارد، از جمله: والدین فرزندان خود را به دستفروشی یا تکدی‌گری می فرستند که منبع درآمد اضافی برای خانواده است؛ گاهی اوقات والدین تمام روز برای کسب درآمد بیرون از خانه می روند و ترجیح می دهند فرزندان در خانه بمانند و کارهای خانگی را انجام دهند؛ یک مشکل جدی مانع آموزش این است که تعدادی از کودکان شناسنامه ندارند؛ یکی دیگر و شاید مهمترین دلیلی که چرا تعداد کمی از کودکان کولی به مدرسه می روند، عدم درک والدین از نیاز و اهمیت آموزش برای فرزندانشان است. اکثر والدین تحصیلات متوسطه ندارند، به خصوص کولی های گرجستان شرقی. اکثر والدین کولی در کوتایسی و کُبولتی تحصیلات متوسطه را به پایان رساندند که عمدتاً نتیجه و تاثیر شهرنشینی سکونتگاه‌های آنها و سیاست دولت شوروی وقت است که گسترش آموزش متوسطه حتی در میان حاشیه‌ترین اقشار جمعیتدر اولویت بود. از این منظر، جامعه کولی گاچیانی و لنینوفکا که بخش بزرگی از جمعیت آن بی سواد هستند، عقب مانده است.
و با این حال، والدین مخالف اصولی آموزش فرزندان خود نیستند، برخی برعکس، تمایل زیادی به آموزش فرزندان خود دارند و نگران آن هستند. در جریان تحقیقات مشخص شد که در صورت توضیحات و تلاش مناسب، متقاعد کردن والدین کولی برای ثبتنام فرزندان شان در مدارس کار سختی نیست. در تابستان و پاییز 2008، مرکز اروپایی برای مسائل اقلیت، کار توضیحی و اطلاعاتی فعالی را در جامعه کولی لنینوفکا انجام داد، جایی که تنها یک کودک به مدرسه می رفت. در نتیجه، ثبت نام نه کودک دیگر در نزدیکترین مدرسه دولتی در ددوپلیستسقارو امکان پذیر شد.
مستندات و ثبت نام
نداشتن مدارک مربوطه و ثبت نام در محل زندگی یکی از مشکلات مهم کولی های مقیم گرجستان است. در دوره اخیر، این موضوع در میان کولی های لنینوفکا، سامگُری (تفلیس)، کوتایسی و کُبولتی کم و بیش حل شده است، جایی که اکثر کولی ها اعم از بزرگسال و خردسال مدارک لازم (شناسنامه و کارت شناسای) را دارند و برای اقامت دائم ثبت نام کرده اند، به استثنای کولی هایی ساکنان سامگُری که در کوتایسی ثابت نام شده اند.
از نظر مدارک لازم ، وضعیت در گاچیانی، لیلو و تلاوی اسفناک است، جایی که حدود نیمی از جمعیت کولی هیچ مدرکی ندارد. دلیل این امر از یک سو انفعال کولی ها و خودداری آنها از حضور و ارائه درخواست به ارگان های رسمی مربوطه و از سوی دیگر کم توجهی ساختارهای رسمی به تنظیم اسناد و مدارک کولی ها است. در جریان تحقیقات، داده‌های آماری دقیقی از اسناد و مدارک کولی‌های گاچیانی جمع‌آوری کردیم که پس برای صدور اسناد مربوط همراه با درخواست جمعی کولی‌های ساکن گاچیانی در اختیار اداره گذرنامه شهرستان گاردابانی ارائه شد. پس از آن کارمندان اداره گذرنامه به گاچیانی رفتند، اما با وجود وعده های داده شده، این موضوع همچنان حل نشده است.
روابط با اقوام دیگر
تقریباً تمام سکونتگاه‌های کولیها در گرجستان در یک محیط چند قومیتی قرار دارند و کولی ها با نمایندگان اقوام مختلف روابط دائمی دارند؛ به عنوان مثال، در روستای لنینوفکا کولی ها با گرجی‌ها و روس‌ها، در گاچیانی باآذربایجانی‌ها، در منطقه سامگوری تفلیس با گرجی‌ها، ارمنی‌ها و آذربایجانی ها و در کوتایسی و کُبولتی عمدتاً با گرجی ها رواطب دائمی دارند. به گفته خود کولی ها، آنها با هیچ مشکلی از سوی نمایندگان هیچ یک از این اقوام روبرو نیستند. کولی ها تبعیض آشکار علیه آنها را تایید نکرده اند، با این حال، قدرت کلیشه ها در مورد کولی ها هنوز در جامعه، به ویژه در جامعه گرجی، مشهود است. عموم مردم کولی ها را کثیف و بی سواد می دانند که فقط گدایی و دستفروشی خیابانی را می‌دانند. شکل گیری چنین کلیشه ای تا حد زیادی با حضور در خیابان های شهرهای بزرگ کودکان ولگرد و متکدی تسهیل می شود که غالباً اصلاً کولی نیستند، اما جامعه همه آنها را کولی می داند. اصطلاح "کولی" (به زبان گرجی - بُشا {ბოშა} Bosha)، به طور دقیق تر، معادل روسی آن - (تسیگانی{tsigan} Цыган)، که بیشتر در بین مردم رایج است، به یک نام جمعی تبدیل شده است که برای اشاره به کودکان خیابانی یا افراد فقیر ولگرد، صرف نظر از ملیت، استفاده می شود.
نیازهای جامعه کولی و فعالیت های مرکز اروپایی برای مسائل اقلیت ها
در طول فرآیند تحقیق، تعدادی از نیازها شناسایی شد که حل آنها کمک قابل توجهی به حل مشکلات جامعه کولی خواهد کرد. به طور خاص، چهار نکته اصلی را برجسته می کنیم:
- ضرورت احیای اعتماد در جامعه به ویژه به دستگاه های دولتی و سازمان های مختلف فعال در کشور. به دلیل این که سازمان‌های مختلف دولتی، غیردولتی یا بین‌المللی بارها به مشکل کولیها علاقه نشان داده‌اند، اگرچه این علاقه، متأسفانه محدود به بازدیدهای یک‌باره بوده و حمایت مؤثری از آن صورت نگرفته است، دلیل اصلی از بین رفتن اعتماد است. به همین دلیل، در دوره اخیر، کولیها با نمایندگان سازمان‌های مختلف با اشتیاق کم ملاقات می کنند.
- نیاز به تحکیم جامعه کولی در گرجستان. علیرغم این که تعداد کولی ها در گرجستان کم است، جامعه آنها متحد نیست. آنها تشکیلات عمومی برای حل مشکلات جامعه یا ارائه این مشکلات به ارگان های دولتی ذیربط ندارند.
- نیاز به آشنایی با برنامه های اجتماعی، اقتصادی یا آموزشی در کشور. اکثریت قریب به اتفاق کولی های ساکن گرجستان اطلاعاتی در مورد مزایای اجتماعی، بازنشستگی یا صندوق های مراقبت های بهداشتی در دسترس ندارند.
- لزوم تغییر کلیشه های مربوط به کولی ها در جامعه.
در ماه ژوئیه 2008، مرکز اروپایی برای مسائل اقلیت ها، با حمایت دولت نروژ، اقدامی را با هدف کمک به حل مشکلات ذکر شده آغاز کرد. در مرحله اولیه، یک کولی جوان، با انگیزه و علاقه مند از جامعه کولی ها پیدا شد که به عنوان کارآموز در مرکز اروپایی مسائل اقلیت ها استخدام شد. او به طور فعال با این مرکز مشرکت داشت، که در روند جلب کردن و ایجاد اعتماد طولانی مدت جامعه کولی القا کرد.
به منظور پر کردن خلاء اطلاعاتی در میان کولی ها و درک بهتر حقوق مدنی آنها، تصمیم گرفته شد که یک آموزش ویژه برای رهبران بالقوه جامعه برگزار شود. به همین منظور، در آغاز سال 2009، به نماینده از تمام سکونتگاه های کولی برای شرکت در این آموزش دعوت شدند. این آموزش با مشارکت مرکز آموزشی وزارت دادگستری در تفلیس برگزار شد که بر حقوق اولیه مدنی، سیستم های مراقبت های بهداشتی و آموزشی، ویژگی های روابط با نهادهای دولتی و ماهیت سازمان های غیر دولتی متمرکز بود.
این آموزش فرصت خوبی شد تا در مورد پیشرفت آینده جامعه کولی بحث شود. خود کولی ها تمایل خود را برای ایجاد سازمان های غیردولتی خود که برای حمایت از حقوق کولی ها ابراز کردند. تصمیمی برای ایجاد سه سازمان غیر دولتی کولی (در لِنینوفکا، کوتایسی و کُبولتی) در آینده نزدیک با اهداف زیر گرفته شد:
- حمایت از حقوق کولی ها و ترویج ادغام آنها در جامعه؛
- ارتقاء سطح آگاهی مدنی در جامعه کولی های گرجستان؛
- حفظ و توسعه میراث فرهنگی کولی ها در گرجستان؛
- تعمیق روابط بین کولی ها و سایر اقوام ساکن در گرجستان و ترویج تبادل فرهنگی؛
- توسعه تحکیم فرهنگی و قومی در میان کولی های ساکن در مناطق مختلف گرجستان؛
- تشویق کولی ها به تحصیل؛
- ایجاد ارتباط بین سازمان های کولی در خارج از کشور و کولی های مقیم گرجستان؛
- پر کردن خلاء اطلاعاتی موجود در مورد کولیها در گرجستان و رواج فرهنگ و سنت‌های کولی.
با توجه به این که آموزش یکی از مهمترین مشکلات جامعه کولی ها است، مرکز اروپایی برای مسائل اقلیت ها مساعدت کرد تا اتوبوسی خطی برای کودکان ساکن در لنینوفکا به نزدیکترین مدرسه که در پنج کیلومتری روستا در شهر ددوپلیستسقارو قرار دارد دایر شود. همراه با معلمان مدرسه، همچنین والدین کولی را متقاعد کردند که باید فرزندانشان به مدرسه بفرستاند. در نتیجه، نه کودک در حال حاضر به مدرسه می رود و به طور فعال در فرآیند یادگیری مشرکت می کند.
روستای لنینوفکا نمونه خوبی از چگونگی تغییر مثبت نگرش جمعیت به نیاز به آموزش، آغاز و توسعه روند ادغام است. قابل ذکر است که که ثبت نام سازمان یافته و گروهی نه کولی در یک مدرسه به دوستی کودکان کولی و دانش‌آموزان گرجی و همچنین نزدیک شدن والدین کولی و گرجی منجر شد. بازدید گرجی ها از لنینوفکا و بالعکس بیشتر شد.اگرچه مشکلات جامعه کولی در طی چند سال گذشته تغییر چندانی نکرده است (هنوز دسترسی محدود به آموزش، مراقبت های بهداشتی یا مزایای اجتماعی، مشکلات مربوط به اسناد و ثبت نام، فقر شدید و غیره)، ابتکارات امیدوار کننده هستند و نشان می دهند که تغییر نگرش کولی ها نسبت به آموزش و بسیج جامعه کولی قطعا امکان پذیر است. تلاش برای حل مشکلات جامعه کولی تازه شروع شده است. مرکز اروپا برای مسائل اقلیت امیدوار است که این تحقیق و مواد اولیه مرتبط با کولی ها به ساختارهای دولتی مربوطه و جامعه مدنی کمک کند تا مشکلاتی که کولی ها با آن مواجه هستند، در آینده نزدیک رسیدگی شود.
تاریخ:20/04/1402
نظر شما